Viyana'da düzenlenen ImPulsTanz Uluslararası Dans Festivali dünyanın en ünlü dans festivallerinden biri. Yaklaşık bir ay boyunca çağdaş dansla ilgili atölye, seminer, film gösterimi, gösteri, yarışma…vb. çok çeşitli etkinliklerin düzenlendiği festival, dünyanın birçok yerinden dans severlere ev sahipliği yapıyor. Bu yaz 10 Temmuz-10 Ağustos tarihleri arasında düzenlenen ve 25. yılını doldurduğu için daha da önem verilen festival "ilk"lere sahne olmuş: Critical Endeavour dans yazarlığı atölyesi ve Ö1 Prix Jardin d'Europe çağdaş dans koreografları yarışması.Ben de ilk kez katıldığım bu festivalin bu "ilk"lerinin parçası olma şansı buldum.
Bimeras Kültür Vakfı
Türkiye'nin çağdaş dans ve performans sanatları alanında uluslararası ilişkilerine destek olmayı amaç edinen bir vakıf olan Bimeras Kültür Vakfı[1] aracılığıyla, festivalde burslu olarak eğitim görme imkânı kazandım.
Bimeras, çağdaş dans alanında başarılarını yurtdışına taşımayı başaran kimi sanatçıların eğitim ve
turnelerine destek oluyor. 2006 yılında IstanbulREconnects başlıklı uluslararası etkinlikler dizisini başlatan vakıf, bu kapsamda 2007 yılında İstanbul'da iDANS çağdaş dans festivalini düzenlemiş ve çağdaş dansın önde gelen isimlerini İstanbul'da buluşturmuştu. Yurtdışında gösteri seyretme imkânı olmayan dans severleri çok farklı sahneleme anlayışlarıyla tanıştıran festival; gösteriler, akademik sunumlar ve yayıncılık faaliyetleri kanalıyla çağdaş dans alanında ciddi bir gündem yaratmıştı.
Critical Endeavour
ImPulsTanz kapsamında ilk kez düzenlenen bu 3 haftalık atölye-eğitim programı, 10 partnerin[2] oluşturduğu Jardin d'Europe adlı Avrupa inisiyatifinin bir projesi. Dans alanına yönelik söylemleri, dans eleştirmenliği pratiklerini, eleştirinin etik ve sorumluluk boyutlarını geliştirmeyi hedefliyor. Proje Alman dans eleştirmeni Franz Anton Cramer'in yönetiminde, 3 dans eleştirmeni ve bir koreografı 11 katılımcıyla[3] buluşturdu ve festivalin genç yarışmacılarının yine genç dans eleştirmenleri tarafından değerlendirilmesini sağladı. Atölyenin bu sene verimli geçmesi sayesinde daha sonra da tekrarlanmasına karar verildi.
Biz katılımcılar, hafta içi öğlene kadar süren derslerin yanı sıra akşamları seyrettiğimiz toplam 30'a yakın farklı gösteriyle ve tabii paylaştığımız ev ortamlarıyla birlikte ciddi bir ortak deneyim yaşamış olduk. Franz Anton Cramer'in editörlüğüyle Avusturya'da yayınlanan Der Standard gazetesinde makalelerimiz yayınlandı. Yine festivalin web sitesinde çeşitli ödevlerimiz ve yazılarımız, gösteri değerlendirmelerimiz yer aldı. İlk kez düzenlenen yarışmada jüri üyesi olarak görev aldık; her yarışmacıyı ikişer kez -tabii uzun uzun notlar alarak- seyrettik. Yaptığımız tartışmalar ve belirlediğimiz değerlendirme kriterleriyle birlikte 5 koreografın ödül kazanmasına vesile olduk.
Ö1 Prix Jardin d'Europe
 |
| Yarışmanın Erwin Wurm tarafından tasarlanan ödülü[4] |
Avusturya'da yayın yapan Ö1 radyo istasyonu ve Der Standard gazetesi tarafından desteklenen yarışmanın katılımcıları, festivalin "[8:TENSİON]+ Young Choreographers' Series" adlı bu bölümünün sanat yönetmeni Christa Spatt tarafından belirlenen 12 genç koreograf[5] idi. Yarışmanın ödülleri ise 10,000 Euro ve Avusturyalı sanatçı Erwin Wurm'un tasarladığı yukarıdaki heykel ile 4 kişiye verilecek olan (farklı ülkelerde ve kurumlarda dönemsel sanatsal çalışma yürütme imkânı anlamına gelen) rezidanslar[6] idi.
Ödülleri belirleme sürecinde oldukça yoğun tartışmalar yaşandı. Çok farklı ülkelerden gelen ve değişik deneyimlere sahip 11 üyenin ortak bir noktaya varması oldukça zordu. Özellikle seyirci dramaturjisi konusundaki tartışmamız tek gösteri üzerinde uzlaşmamızı zorlaştırıyordu. Ancak genel olarak oldukça "medeni" ve demokratik bir tartışma sürecinin örgütlendiği söylenebilir. Atölye boyunca bize destek sunan Franz Anton Cramer ciddi anlamda jüri deneyimine sahipti; tartışmalarda tarafsız bir konum alarak kolaylaştırıcılık işlevi görüyordu. Tartışmalarımızın sonuca yansımasını, hakkaniyetli ve herkesin içine sinen bir sonuca ulaşılmasını sağladı. Geliştirdiği öneriyle, jürinin temsil ettiği iki farklı sanatsal tutum temsil edilmiş; maddi ödül ikiye bölünmemiş; iki kişiye ödül, dört kişiye de rezidans verilmiş oldu:
Dalija Acin "Handle with great care" ile küçük Erwin Wurm heykeli ve 10.000 Euro,
Olivier Dubois "Pour tout l'or du monde" ile büyük Erwin Wurm heykeli ve bir rezidans kazandı.
Ibrahim Quraishi "Islamic Violins" ile, Ayşe Orhon "Can you repeat?" ile, Cristina Blanco da "cuadrado_flecha_persona que corre" ile diğer rezidans ödüllerini kazandılar.
 |
| Yarışmanın ödül töreninde organizatörler ve ödül kazanan yarışmacılar bir arada. |
Daha sonra edindiğimiz bilgilere göre, 25. ImPulsTanz Viyana Uluslararası Dans Festivali %98'lik seyirci oranı ile şimdiye kadarki en başarılı organizasyonunu gerçekleştirmiş. 45 topluluğun 94 gösteri sergilediği festivale 94.600 kişi katılmış. 5.500'den fazla atölye ve araştırma programı gerçekleşmiş.[7] Biz atölye katılımcıları açısından ise sonuçlar, Avrupa dans sahnesine hakim olan eğilimlerle tanışmak, dans yazarlığı ve farklı ülkelerdeki uygulamalar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve ileriye dönük akademik-sanatsal ilişki ağları geliştirmekti.
[1] Ayrıntılı bilgi için bkz: http://www.bimeras.org/.
[2] Ultima Vez / Belçika, CCN Montpellier / Fransa, Workshop Foundation / Macaristan, Lokomotiva / Makedonya, Station / Sırbistan Karadağ, Art Link / Romanya, Cullberg Ballet /İsviçre, Bimeras Culture Foundation / Türkiye, Southbank Centre /İngiltere, danceWEB / Avusturya.
[3] Katılımcılar: Bettina Hage, Ingrid Türk-Chlapek (Avusturya), Sébastien Hendrickx (Belçika), Dora Juhasz (Macaristan), Berna Kurt (Türkiye), Mihaela Michailov (Romanya), Nathalie Nad-Abonji (İsviçre), Domoina Ratsarahaingotiana (Madagaskar), Ani Vaseva (Bulgaristan), Ana Vilenica (Sırbistan), Lyndsey Winship (İngiltere).
Dans eleştirmenleri ve çalıştıkları kurumlar: Tiago Bartolomeu Costa, (Obscena-Portekiz), Gérard Mayen, (Mouvement-Fransa), Gia Kourlas, (The New York Times,-ABD), Peter T'Jonck, (De Morgen-Belçika) ve koreograf Hooman Sharifi (Norveç).
[4] http://www.impulstanz.com/festival08/extras/jardindeurope/en.
[5] Ibrahim Quraishi (Pakistan/Hollanda), Doris Uhlich (Avusturya), Matija Ferlin (Hırvatistan), Ayşe Orhon (Türkiye), Amanda Piña/Daniel Zimmermann (Şili/Avusturya/İsviçre), Dalija Acin (Sırbistan), Olivier Dubois (Fransa), Manah Depauw/Bernard Van Eeghem (Belçika), Cristina Blanco (İspanya) Radhouane El Meddeb (Tunus/Fransa), Pere Faura (İspanya/Hollanda), Diego Gil (Arjantin/ Hollanda).
[6] Rezidans yerleri ve kurumları: Aix-en-Provence (Ballet Preljocaj), Salzburg (Szene Salzburg), Viyana (ImPulsTanz) ve Brüksel (P.A.R.T.S.)
[7] Bu seneki festivalle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: http://www.impulstanz.com/news/headlines/506/en.
